Kraina herbat lub pachnące podróże… po Chinach

Historia pełna przypadkowych zdarzeń

Smak i właściwości listków herbaty rzekomo odkrył cesarz Chen-Nung, a wydarzyło się to w 2737 roku p.n.e. W trakcie gotowania wody do garnka wpadły liście herbaty, cesarz spróbował napoju i tak narodził się fenomen.Czy mogło to wyglądać inaczej?Druga historia opisuje człowieka, który w trakcie medytacji zasnął.Kiedy się obudził, był tak bardzo niezadowolony z tego, iż poddał się słabości, że obciął sobie obie powieki, aby ponowna sytuacja już więcej nie miała miejsca. Tam, gdzie je wyrzucił, wyrósł krzew z listkami neutralizującymi zmęczenie.

Prawdopodobnie wyglądało to zupełnie inaczej, a działanie herbaty odkryto przypadkowo, gdy przed około 5 tysiącami lat p.n.e. przodkowie dzisiejszych Chińczyków poszukiwali czegoś „na ząb” w dorzeczu „długiej rzeki”.Błyszczące zielone listki łagodziły ból, zmęczenie i poczucie głodu i dlatego szybko stały się popularne.

Herbata w zasięgu wzroku

Dość szybko picie herbaty stało się antidotum na wiele chorób, przez pewien krótki okres zarezerwowane wyłącznie dla środowisk arystokratycznych.Listki z krzewów odmiany Camellia są uważane za jedną z siedmiu chińskich potrzeb, podobnie jak drewno opałowe, ryż, olej, sól, sos sojowy i ocet.Słowo herbata jest oczywiście pochodzenia chińskiego, w dawnych czasach nazywało się ją „tu” (tchu), niekiedy także „jia” (ťia),  później „cza” (čcha).

Kultura picia herbaty jest ściśle związana z historią Chin.Ponad tysiącletnie doświadczenie w uprawie herbaty i produkcji wielu jej rodzajów nie ma sobie równych.Ponad trzy czwarte światowej produkcji zielonej herbaty pochodzi z Chin.Herbata ma swoją symbolikę, misterne ceremonie, potrawy, etykiety, naczynia… W kraju tym istnieje również kilka instytutów badawczych zajmujących się opłacalnością, hodowlą i efektami działania herbaty.

Proszę sobie wybrać

Bardzo ciężko jest ustalić, ile konkretnie rodzajów herbat produkuje się w Chinach.Niektóre źródła podają, że 700 do 100, inne mówią o tym, że już w 1900 roku chińscy handlarze mieli na składzie 8000 rodzajów herbaty.Obecnie można je w zasadzie podzielić na siedem kategorii.Chociaż różnice między niektórymi są prawie niezauważalne.

Herbaty czarne

W Chinach nazywane są „czerwonymi”, ponieważ dają napar takiego koloru.Chociaż osiągają świetne parametry, nie są zbyt popularne wśród lokalnych mieszkańców.Ten typ herbaty produkowany jest w Chinach od niedawna, jednak co do jakości zaliczane są do światowej czołówki.Aby herbatę można było zaliczyć do czarnych, musi zostać poddana fermentacji – listki herbaty po zwiędnięciu zwijają się, uwalniając sok i w ten sposób rozpoczyna się fermentacja.Proces kończy się suszeniem.

Można powiedzieć, że prawie każda chińska prowincja, która produkuje herbatę zieloną, dostarcza również na rynek wysokiej jakości herbaty czarne.Do najznamienitszych należą Yunnan, Anhui, Fujian a Jiangsu.Na uwagę zasługują słodkawa China Yunnan FOP, delikatnie owocowa i dymiona China Keemun Cong, gorzka i waniliowa Bi Luo Chun lub wyjątkowa, lekko pikantna Gulden Dragon.

Częściowo fermentowane (Oolong)

Także herbaty Oolong mają w Chinach przypisany specjalny kolor – nazywa się je niebiesko-zielonymi (chociaż w rzeczywistości tak nie wyglądają).Na ich smak i aromat duży wpływ ma procentowy poziom fermentacji (8-85 %).Listki po krótkim więdnięciu na słońcu są przerzucane i potrząsane, aby poobijały się o siebie, później przez godzinę lub dwie „odpoczywają” i są ponownie przerzucane.Proces powtarzany jest 2 do 4 razy.Po osiągnięciu wymaganego stopnia fermentacji, listki są szybko ogrzewane i równie szybko schładzane a następnie rolowane i suszone.

Herbaty Oolong są typowe raczej dla Tajwanu, jednak nawet w chińskiej ofercie nie brakuje herbat zachęcających do degustacji, o wyjątkowym smaku i aromacie.Doskonale nadają się do spełniania herbacianego rytuału Gong Fu Cha.Dobrą sławą cieszą się na przykład legendarne Da Hong Pao (Duża szkarłatna szata), Xain Hong Pao (Mała szkarłatna szata) lub Bai Ji Guan (Biały koguci grzebień).Wszystkie pochodzą z prowincji Fujian, są bardzo delikatne i łagodnie pobudzające.W prowincji tej produkuje się również organiczne wersje Oolong, takie jak orzeźwiająca White Downy o smaku słodkawo-orzechowym.

Herbaty zielone

Traktat o zielonych herbatach pochodzących z Chin zawierałby tysiące linii.W skrócie można powiedzieć, że wśród nich można spotkać wyjątkowe perełki, herbaty o wyśmienitej jakości, jak również i te klasy średniej.Mają oryginalny smak, do którego Europejczyk musi przywyknąć, jednak jeżeli przypadnie mu do gustu, pozostaje jej wierny na zawsze.Po zebraniu pozwala się listkom zwiędnąć, a następnie podgrzewa się je lub praży, formuje i suszy.Chińska zielona herbata charakteryzuje się dymnym aromatem natomiast, jeśli produkowana jest tak zwaną japońską metodą (przez parowanie), tego zapachu jej brakuje.

Zielone herbaty wizualnie prezentują się niezwykle pięknie.Ich kolory zawierają się w przedziale od ciemnych tonów po zieleń trawy, możemy spotkać się z płaskimi, igiełkowymi lub granulowanymi listkami, spiralkami i wyjątkowym typem długowiecznych brwi. Wśród nich możemy natrafić na kwieciście urzekającą Bi Hong Lou, dystyngowanie cierpką Gunpowder, otwierającą umysł Chun Mee (Szlachetne brwi), Lung Ching (Smocza studnia) i wiele innych smakołyków.

Herbaty białe

W dawnych czasach białą herbatę serwowano wyłącznie na dworze cesarskim.Obecnie leciutkie i harmonijne herbaty są dostępne dla wszystkich.Należy jednak liczyć się z wyższą ceną.Zbierane są jedynie przez kilka dni w roku i zawierają wyłącznie najmłodsze listki lub nierozwinięte pąki.Wyjątkowo dobre odmiany pochodzą głównie z prowincji Fujian.

Klasyką wśród białych herbat jest całolistna Bai Mu Tan z orzeźwiającą nutką słodyczy.Znakomity, elegancki smak wyróżnia Guangxi Białe Pióro.

Herbaty żółte

Technologia ich produkcji wygląda podobnie jak w przypadku herbat zielonych, jednak suszenie przebiega wolniej i w stosunkowo niskiej temperaturze.Na rynku są rzadko spotykane, na przykład pod nazwami Jun Shan Yin Zhen (herbata żółta z pąków), Huo Shan Huang Cha (unikatowa żółta herbata) bądź Bei Gang Mao Jian (powszechny rodzaj żółtej herbaty).Do producentów herbaty żółtej należą prowincje Zhejiang, Anhui lub Hubei.

Herbaty dodatkowo fermentowane (Pu Erh)

Pu Erh mają specyficzny, ziemisty smak i dobrze wyczuwalny aromat mchu.Pierwotnie nazwa Pu Erh była zarezerwowana wyłącznie dla herbat prasowanych, pochodzących z miejscowości Pu Erh w prowincji Yunnan.W odróżnieniu od innych herbat, ta dojrzewa z wiekiem.Opłaca się inwestować w jakość i szukać naturalnie wiekowo dojrzałej herbaty, której proces dojrzewania nie był w żaden sposób przyspieszany.Pu Erh produkuje się z herbaty zielonej, poddawanej działaniu gorącej pary, prasowanej w formach lub układanej na dużych stosach.W ten sposób fermentuje przez co najmniej 50 dni a czasami nawet przez okres do 4 miesięcy.

Typowym przedstawicielem Pu Erhu jest prasowana piętnastoletnia Mini Tou Cha lub sypana 1st Grade.

Coś ekstra – herbaty aromatyzowane i artystyczne

Za zakończenie poświęćmy chwilę uwagi niezwykłym dziełom, którymi Chiny wzbogacają świat herbaty.Sztuka nadawania listkom herbaty zapachu (głównie jaśminu, róż lub orchidei) to stara chińska specjalność.Poprzez zszywanie lub splatanie herbat tworzone są dosłownie małe dzieła sztuki.Do najbardziej znanych należą tak zwane herbaty kwitnące.